Dzielnice Gdańska
5 listopada 1906 Rada Miasta Gdańska podjęła decyzję (z mocą obowiązującą od 1 stycznia 1907) o podziale miasta na dzielnice:
Danzig (Gdańsk Śródmieście), Schidlitz (Siedlce), Zigankenberg (Suchanino), Heiligenbrunn (Święta Studzienka), Langfuhr (Wrzeszcz), Hochstrieß (Strzyża Górna), Neufahrwasser (Nowy Port), Stolzenberg (Chełm), Altschottland (Stare Szkoty), Stadtgebiet (Oruńskie Przedmieście), Sankt Albrecht (Święty Wojciech)
W sierpniu 1945 wyróżniono 13 “połaci” miasta. Formalny podział przeprowadzono 7 lipca 1947, kiedy powołano 8 dzielnic “terytorialnych” (I Śródmieście, II Siedlice, III Wrzeszcz, IV Oliwa, V Nowy Port, VI Zawiśle-Sianki, VII Dolne Miasto, VIII Orunia). W 1954 ze względów politycznych powołano 3 dzielnice administracyjne: Śródmieście, Wrzeszcz i Portową (z Brzeźnem, Nowym Portem i Stogami), równomiernie dzielące między siebie zakłady przemysłowe miasta. Pierwotnie zamiast dzielnicy Portowej (która miała pozostać częścią Śródmieścia) przewidywano powołanie dzielnicy Siedlce, do czego jednak nie doszło.
Mapka
Dzielnice Gdańska oraz przystanki SKM 1957 r.
Pod koniec lat 60. planowano dodatkowo wydzielenie dzielnicy Oliwa. Dzielnicowe Rady Narodowe zniesiono w 1975 roku, jednak samych dzielnic formalnie nie zniesiono. 30 lipca 1992 podzielono miasto na 30 dzielnic. Do 2010 roku w Gdańsku działało 10 rad osiedli. Utworzono je w dzielnicach Brzeźno, Kokoszki, Krakowiec-Górki Zachodnie, Letnica, Młyniska, Olszynka, Osowa, Rudniki, Strzyża oraz Wyspa Sobieszewska. W 2010 roku Rada Miasta Gdańska wprowadziła zmianę podziału administracyjnego uchwałą nr LIII/1550/10 z 28 października 2010. Na mocy tej uchwały dokonano podziałów dotychczasowych dzielnic:
Brzeźno
Jeszcze gdy Brzeźno było podgdańską osadą, w latach 1900-1902, Gdańskie Towarzystwo Tramwajów Elektrycznych S.A. uruchomiło połączenie między Nowym Portem a Brzeźnem. Powstała też linia Wrzeszcz-Brzeźno, długości 4,06 km. Dzięki nim do kąpieliska docierać mogły tysiące spragnionych wypoczynku gdańszczan…czytaj więcej
Jelitkowo
Pierwsi letnicy pojawili się w Jelitkowie ok. 1875 roku. Dwa lata później dla zaspokojenia ich potrzeb udostępniona została gospoda. Pokoje wynajmowali najczęściej w domach rybackich. Swój rozwój Jelitkowo zawdzięcza niemieckim zarządcom tych terenów, którzy już od 1883 r. podejmowali wysiłki w celu stworzenia w Gdańsku jednego ciągu plażowo-parkowego o długości 25 km, a obejmującego Jelitkowo (Glettkau), Brzeźno (Brösen), Westerplatte, Stogi (Heubude) i Sobieszewo (Bohnsack)…czytaj więcej
Maćkowy
Außenstelle Matzkau był najpierw podobozem obozu koncentracyjnego Stutthof, a następnie karnym obozem niemieckim w gdańskiej dzielnicy Maćkowy, do którego trafiali w latach 1939–1945 także SS-mani i policjanci, skazani m.in. za dezercję, „zhańbienie rasy” i homoseksualizm. W obozie przy dzisiejszej ul. Starogardzkiej często wykonywano wyroki śmierci…czytaj więcej
Nowy Port
Dawniejsza, niemiecka nazwa dzielnicy “Neufahrwasser” pochodzi od Neues Fahrwasser, czyli “nowy tor wodny” i w XVIII wieku oznaczała pierwotnie akwen pomiędzy wybrzeżem w Nowym Porcie a wyspą w miejscu dzisiejszego półwyspu Westerplatte, obecny Kanał Portowy. Kanał ten zastąpił zamulane, pierwotne ujście Wisły przebiegające w okolicy dzisiejszej nasady półwyspu Westerplatte…czytaj więcej
Oliwa
Po raz pierwszy była wzmiankowana w 1186. Przez wieki była wsią klasztorną opactwa cystersów. Od 1874 była miastem, a od 1926 jest dzielnicą Gdańska. W obecnym kształcie administracyjnym graniczy od wschodu z Przymorzem Małym i Żabianką, od północy – z Sopotem, od południa – z dzielnicami Strzyża, VII Dwór i Brętowo, od zachodu z Matarnią i Osową. Jest otoczona od zachodu wzgórzami morenowymi porośniętymi Lasami Oliwskimi, tworzącymi Trójmiejski Park Krajobrazowy. Obszar Oliwy, w większej części odwadniany jest przez Potok Oliwski i jego dopływy…czytaj więcej
Orunia
Mało która z gdańskich dzielnic miała tak burzliwe dzieje, jak Orunia. Równie o mało którą tak bardzo dbano, zwłaszcza z powodu obszarów zielonych, czego pozostałością do dziś jest malowniczy Park Oruński. Nazwa dzielnicy jest związana z przepływającą tędy rzeką, która na początku nazywała się Orana lub Orania . Chodzi oczywiście o dzisiejszy Potok Oruński, który przed XIV wiekiem przemierzał osadę w poprzek. Dopiero później rezydujący tu Krzyżacy skrócili bieg rzeki tak, że znalazł swoje ujście w Kanale Raduni, tam gdzie dziś uchodzi Potok Oruński…czytaj więcej
Sobieszewo
Walory przyrodnicze, krajobrazowe i rekreacyjne Sobieszewa (Bohnsack) zostały odkryte wcześnie. Na przełomie XIX i XX wieku w okolicy brzegu morskiego wystawiono nadbrzeżny pawilon wypoczynkowy, obsługujący coraz liczniejszych kuracjuszy. W 1906 r. zbudowano Dom Kuracyjny. Jego właścicielem został Heinrich Kossin, który również przejął Halę Brzegową modernizując ją i wzbogacając o nowy wystrój...czytaj więcej
Stogi
Pierwotna nazwa Stogów – Heubude – oznaczała gospodarstwo bądź miejsce przechowywania siana. Przez długie lata była to osada rybaków i nielicznych rolników. Dziś znów odradza się, jako jedno z najpopularniejszych kąpielisk w Gdańsku. Komisarz Prus, którym Gdańsk przypadł po II rozbiorze Polski w 1793 r., spisujący nowe obszary odnotował przy Stogach: “Posiadłości tej wsi są wystawione na coroczne podtopienia i przez to tak zapiaszczone, że wyżej położone parcele posiadają złą, piaszczystą glebę, niżej natomiast przeciwnie, torfową i bagienną.”…czytaj więcej
Westerplatte
To było najkrócej istniejące gdańskie kąpielisko. Powstało w połowie XIX wieku, ale plażowicze przestali z niego korzystać jeszcze przed II wojną światową. Do dziś zachowały się tylko pamiątkowe zdjęcia. W 1835 r. Martin Krüger jako pierwszy otworzył na Westerplatte zakład kąpielowy wraz z restauracją. Goście mogli dojechać z Gdańska statkami parowymi, jak również powozami z Brzeźna i poprzez Kanał Portowy na kąpielisko. Zamknięcie wschodniego ujścia między Wisłoujściem a Westerplatte i powstanie półwyspu przyczyniło się do szybkiego rozwoju kurortu…czytaj więcej
Wrzeszcz
Pierwsza wzmianka o Wrzeszczu pojawia się w XIII wieku, kiedy Wichman, opat oliwskiego zakonu cystersów, kupił w tym miejscu młyn od dawnego gdańskiego sołtysa, Arnolda. Przypuszcza się, że mógł on znajdować się w miejscu późniejszych Kuźniczek, niedaleko dzisiejszego dworca lub przy dawnym Rynku Wrzeszczańskim , przy którym jeszcze na początku XX wieku znajdowała się niewielka sadzawka...czytaj więcej
Zaroślak
Podziemne przejście, łączące niegdyś koszary na Biskupiej Górce z fosą, otaczającą Stare Przedmieście, najważniejsza polska szkoła w mieście czy pozostałości kościoła Salwatora – gdański Zaroślak kryje wiele nieznanych historii. Do 1945 r. okolica ta znana była pod niemiecką nazwą…czytaj więcej
Biskupia Górka
Od około 1870 roku zaczęła się sukcesywna zabudowa stoków kamienicami czynszowymi. Jeszcze pod koniec XIX wieku unowocześniono przestarzałe umocnienia, przemurowywano dawne przejścia w wałach, budowano laboratoria i windy amunicyjne, prochownie i remizy artyleryjskie, zachowane do dziś. Koszary działały do 1920 roku. Gdy Gdańsk po raz drugi stał się Wolnym Miastem, cały obszar trzeba było zdemilitaryzować. W latach 1923-1924 działało schronisko dla bezdomnych Żydów rosyjskich. Na wolnych terenach pofortecznych zaczęto tworzyć kompleks boisk sportowych…czytaj dalej