Last Updated on 21 marca 2021 by kudlatyxp
ORP Conrad był drugim polskim lekkim krążownikiem otrzymanym po stracie ORP “Dragon”
Stępkę pod pierwszy krążownik nowego typu Danae położono 1 grudnia 1916 w stoczni Armstrong Whitworth w Walker-on-Tyne, zwodowano zaś 26 stycznia 1918 roku. Był to − w chwili zakończenia I wojny światowej − jeden z najszybszych krążowników na świecie. Napędzany przez dwie turbiny parowe Brown-Curtis o mocy 39 500 Km, mógł rozwinąć prędkość 29 w. Zbiorniki o pojemności 1060 ton oleju napędowego pozwalały na przebycie 1480 Mm z prędkością 29 w. i 6700 Mm z prędkością 10 w. Okręt był opancerzony na burtach i stanowisku dowodzenia blachami stalowymi o grubości 76 mm, na zbiornikach paliwa i komorach amunicyjnych 57 mm, a na pokładzie głównym 25 mm.
Włączony w ostatnich miesiącach wojny do stacjonującego w Harwich 5 Dywizjonu Krążowników Lekkich wziął udział w kilku patrolach na Morzu Północnym, a w roku następnym na Bałtyku, gdzie wraz z siostrzanymi krążownikami HMS Dragon i HMS Dauntless wspierał Białych walczących z bolszewikami podczas wojny domowej w Rosji, jak również strzegł polskich interesów w porcie w Gdańsku.
W latach 1927-1929 Danae służył w 1 Dywizjonie Krążowników na Morzu Śródziemnym, po czym wrócił do Wielkiej Brytanii na remont kapitalny i modernizację. Do służby powrócił w roku 1930 i został dołączony do 8 Dywizjonu Krążowników stacjonującego w Brytyjskich Indiach Zachodnich. W 1935 roku, po wybuchu II wojny chińsko-japońskiej, eskortował konwoje z Szanghaju do Hongkongu i został ostrzelany przez okręty floty japońskiej.
W lipcu 1939 roku Danae wszedł w skład 9 Dywizjonu Krążowników, który od października operował na południowym Atlantyku i Oceanie Indyjskim. 23 marca 1940 roku wszedł w skład Malajskiego Zespołu Uderzeniowego biorąc udział w patrolowaniu wód okalających Holenderskie Indie Wschodnie i Półwysep Malajski. Od 20 stycznia pełnił służbę eskortową na Morzu Żółtym i pomiędzy Indiami Holenderskimi i Cejlonem. 24 lutego 1941 roku przybył do Batawii, a następnie do Colombo, skąd został skierowany do Cape Town na remont.
Do służby powrócił w lipcu 1943 roku, po spędzeniu 11 miesięcy w stoczni. W marcu roku 1944 powrócił do Wielkiej Brytanii i wszedł w skład 1 Dywizjonu Krążowników. Tuż przed lądowaniem w Normandii wraz z wieloma innymi okrętami prowadził przygotowawczy ostrzał artyleryjski plaży Sword. W lipcu dywizjon został skierowany w rejon Ouistreham, by w sierpniu powrócić do Wielkiej Brytanii. Wycofany z czynnej służby, Danae został przekształcony w hulk mieszkalny w porcie Plymouth.
ORP “Conrad” przekazany został Polskiej Marynarce Wojennej w miejsce utraconego 8 lipca 1944 krążownika ORP “Dragon”. Był okrętem tego samego typu, a obsadzony został marynarzami z “Dragona”, nowa załoga okrętu nie musiała więc odbywać przeszkolenia przed rozpoczęciem na nim służby. Przejęcia okrętu w imieniu PMW dokonał komandor Karol Korytowski, a pierwszym dowódcą został komandor Stanisław Dzienisiewicz – ostatni dowódca ORP “Dragon”. Pod polską banderą okręt był używany do patrolowania północno-wschodnich obszarów Atlantyku.
Początkowo okręt planowano nazwać ORP “Wilno” bądź ORP “Lwów”. Nie stało się tak jednak ze względów politycznych (brytyjskie władze obawiały się sprowokowania tą nazwą władz ZSRR). Ostatecznie zdecydowano się nadać mu pod tym względem neutralną politycznie nazwę ORP “Conrad”. Nazwą tą uczczono pamięć angielskiego pisarza urodzonego w Polsce, Josepha Conrada (właściwie Józefa Konrada Korzeniowskiego), którego utwory przeważnie związane były z morzem. Imię okrętu nawiązywało w ten sposób do polsko-brytyjskiej współpracy na morzu.
Przejęcia okrętu w imieniu PMW, w dniu 4 października 1944 r., dokonał komandor Karol Korytowski, a pierwszym dowódcą został komandor Stanisław Dzienisiewicz – ostatni dowódca ORP Dragon. Pod polską banderą okręt nie wziął udziału w żadnej akcji bojowej z powodu zbliżającej się ku końcowi II wojny światowej (maj 1945). Skierowano go do patrolowania północno-wschodnich obszarów Atlantyku, a następnie przez tydzień, od 7 do 14 czerwca 1945 r., pełnił dyżur nadzorujący w bazie Kriegsmarine − Wilhelmshaven, zajętej w ostatnich dniach wojny przez 1 Dywizję Pancerną generała Stanisława Maczka.
28 września 1946 roku o godzinie 15.15 opuszczono polską banderę i przekazano okręt Royal Navy. Powrócono do dawnej nazwy HMS „Danae” i skierowano do rezerwy w Falmouth, a 27 marca 1948 roku rozpoczęto złomowanie w Barrow.
Dane:
- Wyporność standardowa: 4276 t
- pełna: 5603 t
- Długość 146,5 m
- Szerokość 14,02 m
- Zanurzenie 4,41 m
- Napęd turbiny parowe o mocy 40 000 KM napędzające 2 śruby
- Prędkość 29 węzłów
- Zasięg 1.480 Mm/29 w; 6.700 Mm/10 w
- Załoga 462
- Uzbrojenie 5 dział kalibru 152 mm
- 1 działo kalibru 102 mm
- 8 dział przeciwlotniczych kalibru 40 mm pom-pom (2 x IV)
- 12 dział przeciwlotniczych kalibru 20 mm (2 x IV; 4 x I)
- wyrzutnia bomb głębinowych
